-

1. Foto’s

Drie soorten digitale projecten

Boeken, rapporten en met name proefschriften worden gedrukt, hetgeen betekent dat de oplage per definitie beperkt is. Op=op. Wie daarna nog een exemplaar wil hebben moet hem zien te lenen om vervolgens te kopiëren. Andersom, wie nog een exemplaar bezit zal hem niet graag uitlenen. Tenslotte is het voor de auteur ook niet prettig dat zijn boek niet meer is te verkrijgen; het gaat hem per slot van rekening om het verspreiden van zijn gedachtegoed. De win-win situatie is dat het boek wordt gedigitaliseerd en (eventueel tegen betaling) ter beschikking wordt gesteld. Vooral wanneer het boek in pdf-formaat wordt gebracht is het probleemloos te verzenden per e-mail, te printen of te kopiëren. Door teksten te OCR-en is het ook mogelijk om de geschreven informatie weer in nieuwe artikelen of rapporten te gebruiken (zonder het te hoeven overtikken). Wie dat wil (denk aan slechtzienden) kan een boek in leesbaar pdf-formaat zelfs laten voorlezen.

2. Boeken, rapporten, proefschriften en artikelen

Foto’s, boeken en artikelen hebben met elkaar gemeen dat de afbeeldingen in een plat vlak liggen en daardoor eenvoudig zijn te scannen. Zelfs een bouwtekening op A0-formaat is te scannen door de afzonderlijke scans in de computer weer aan elkaar te plakken. Het is uiteraard veel handiger om een foto te maken van de bouwtekening. Bij een schilderij ligt de afbeelding niet in een plat vlak, er rest geen andere mogelijkheid dan het maken van een foto (nog even afgezien van het feit dat een schilderij voor het scannen uit de lijst gehaald zou moeten worden). Fotograferen is ook de enige optie voor wie bijvoorbeeld een serie maquettes (uit verschillende verzamelingen) wil digitaliseren. Eenmaal gedigitaliseerd kunnen de foto’s worden gebruikt als basis voor interactieve presentaties, compleet met voice-over en voorzien van hand-outs. Daarnaast kunnen de foto’s ook worden geplaatst in een overzichtelijke database.

3. Tekeningen, plattegronden en maquettes

De folder ‘digtale projecten’

Drie voorbeelden van het werken op basis van digitale projecten

1. Het familie-album

In de nalatenschap van een oud-tante bevinden zich een groot aantal schoenendozen met foto’s. Zij was namelijk fervent fotografe en zij verzorgde bij iedere bijzondere gebeurtenis, al dan niet gevraagd, de foto’s. Daarnaast verzamelde zij tientallen jaren lang alle rondzwervende foto’s van de familie. Een klein deel daarvan kwam in één van de albums terecht, maar het overgrote deel, zoals nu bleek, verdween in een schoenendoos. De familie besluit om alle foto’s te laten scannen. Aan de grootouders de taak om de foto’s te sorteren en alle mensen op de foto te benoemen. Tijdens het doornemen van de foto’s worden ze gefilmd. Eerst ter ondersteuning van het rangschikken van de foto’s maar de vele anecdotes maken de films al snel tot een gewild object. Alle foto’s worden ondergebracht in een aantal digitale albums die iedereen naar wens ook kan laten afdrukken. Daarnaast worden er ook een aantal DVD’s gemaakt van het commentaar van grootouders (en later ook andere familieleden). Dankzij dit project komen drie generaties van de familie weer duidelijk en compleet in beeld.

2. Collageboek Noordereiland

Het Noordereiland in Rotterdam wordt opgeknapt en voor deel gerestaureerd. Speciaal voor de renovatie wordt zoveel mogelijk beeldmateriaal uit het verleden verzameld. Uit de verschillende archieven en musea worden plattegronden, schilderijen, ansichten en (lucht)foto’s bijeengebracht en gedigitaliseerd. Ook wordt de bevolking opgeroepen om haar oude films en foto’s aan te bieden om te laten digitaliseren (klaar terwijl u wacht). Deze actie levert enorm veel uniek materiaal op. Daarnaast worden bouwtekeningen, brieven en notulen van bouwvergaderingen en bewonersoverleggen gevonden. Men ontdekt dat er in diverse Polygoonjournaals en bedrijfsfilms aandacht besteed is aan dit gebied. Er wordt van de historie van het gebied een prachtig collageboek op A3-formaat gemaakt. Het boek was oorspronkelijk bedoeld voor alle betrokken partijen, zoals architecten, bouwbedrijven en bewonersgroepen. Er blijkt echter zoveel vraag te zijn naar het boek dat men besluit om het echt ook uit te geven. Bijzonder aan het boek is de aanwezigheid van een tweetal DVD’s met daarop onder andere een database met tienduizenden foto’s, de gedigitaliseerde films én een presentatie van de plannen voor het Noordereiland.

3. Plankje proefschriften

Een flink deel van het wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan in de context van een promotie. Het resulterende proefschrift wordt in een beperkte oplage gedrukt (de promovendus draait vaak zelf voor de kosten op). Een deel wordt verspreid onder vrienden, collega’s en universiteitsbibliotheken. Ook worden proefschriften op aanvraag over de hele wereld verstuurd. Deze gang van zaken heeft tot gevolg dat (vooral oude) proefschriften behoorlijk lastig te verkrijgen zijn. Bijna iedere onderzoeker heeft wel een ‘plankje met proefschriften’ staan, die hij in de loop van soms tientallen jaren heeft verzameld. Een faculteit besluit als service om proefschriften te laten digitaliseren en op haar website te zetten waar ze vrij kunnen worden gedownload (en naar wens worden geprint). De teksten zijn ge-OCR-ed waardoor gebruiker ook binnen de proefschriften kan zoeken op trefwoorden. Veel honderden proefschriften zijn op deze manier weer volop beschikbaar. De efficiënte manier van werken (slogan: alles altijd overal beschikbaar) wordt door vrijwel alle andere faculteiten overgenomen.